2023 İtalya GP: Cuma antrenmanlarından çıkardığımız dersler

.

.

.

Carlos Sainz ve Max Verstappen Monza’daki ilk iki F1 seansında antrenman ganimetlerini paylaşırken, Sergio Perez kaza yaptı ancak yine de “uzun zamandır geçirdiği en iyi Cuma’yı” selamladı.
1. ve 2. antrenman seansları, kazananın Formula 1 araçlarında kullanılan egzoz borularından esinlenerek özel olarak tasarlanmış bir kupa alacağı 2023 İtalya Grand Prix’sinde kimin başarılı olacağına dair ilk ipuçlarını verdi. Bu kupa Pirelli tarafından sipariş edilmiş ve İtalyan sanatçı Ruth Beraha tarafından tasarlanmış.
Sanatçı aynı zamanda kafasına 100 yılan sarılmış bir dev olan Yunan efsanesi Typhon’dan da ilham almış. Cuma günü, Temmuz ayındaki fırtınada yaklaşık 10.000 ağacın devrilmesiyle ne yazık ki harap olan Monza’nın eski kraliyet parkında Formula 1 araçlarının geçirdiği iki antrenman seansı boyunca öğrendiklerimizi sizlere aynı canlılıkta aktarmaya çalıştık.
Günün hikayesi 
1. antrenmanda Verstappen, dikkatlerin tekrar Pirelli’nin Alternatif Lastik Tahsisi (ATA) denemesine çevrildiği bir seansta Sainz’a sadece 0.046 sn fark atabildi.
Macaristan’da olduğu gibi, Formula 1 dünya çapında daha az lastik taşıyıp taşıyamayacağını değerlendirirken, takımlar bu hafta sonu iki daha az lastik setine sahip olacak. Normal bir hafta sonunda pilotlara 13 set lastik tahsis edilirken, bu uygulamada 11 set lastik tahsis ediliyor. Pirelli ayrıca takımların Q1’de her araçta sert lastik, Q2’de orta ve Q3’te yumuşak lastik kullanma kısıtlamasının bir sonucu olarak daha fazla stratejik çeşitliliğe sahip olacaklarını umuyor. 
Bütün bunlar, takımların 1. antrenmanda kullandıkları lastik setlerinin sayısında çok tutumlu oldukları anlamına geliyordu; Red Bull, Ferrari ve Mercedes sadece sert lastikleri kullanırken, Aston Martin ve Haas orta lastiklerde kaldı. Alpine, McLaren, Alfa Romeo, AlphaTauri ve Williams ise yumuşak lastiklere odaklandı.
Toplam lastik setinin daha düşük olması ve sıralama turları boyunca kullanmak üzere büyük bir yumuşak lastik koleksiyonu biriktirme zorunluluğunun olmaması, her sürücünün teorik olarak Pazar günkü yarış için her üç bileşenden de birden fazla set bulundurması gerektiği anlamına geliyor. Tipik olarak alternatif lastik tahsisi olmayan yarışlarda, farklı pistlerdeki aşınma seviyelerine bağlı olarak sadece bir veya iki yeni sert veya orta lastiğe sahip olabilirler. Pilotlar bazen yeni set yumuşak lastik bile ayırmıyorlar. 
Bütün bu hususlar Pirelli’nin burada 2022 etkinliğine kıyasla bir adım daha yumuşak bir bileşime gidebileceği anlamına geliyordu; C2-C3-C4’e karşı C3-C4-C5 seçildi. Pirelli’nin Motor sporları patronu Mario Isola, 1. antrenman sırasında şirketinin şu ana kadar elde edilen ATA bilgilerinden memnun olduğunu ancak bazı “ince ayarlara” ihtiyaç duyduğunu söyledi.  

Ayrıca, takımların 1. antrenman seansı boyunca sürücüleri aynı lastiklerde piste tutmasıyla atılan tur sayılarının normale benzer olduğunu, bu yüzden mevcut daha az lastik setinin “seyirciler için bir problem olmadığını” düşünüyor. Tam bir karşılaştırma için, 2023’ün 1. antrenman seansında toplam 483 tur atılırken 2022’de bu sayı 509’du.
Verstappen açılış seansını zirvede tamamlarken, Sainz Red Bull’ların arasına girerek 2. pozisyonda yer aldı; Charles Leclerc ise diğer Ferrari ile 4. olarak Sergio Perez’i takip etti.
1. antrenman seansında dikkat çeken iki unsur daha vardı.  
2. antrenmanda takımların sürüş yüksekliklerini ayarlamasıyla beraber tabanların yere vurma sorunu büyük ölçüde azalmış görünüyordu. Bu yüzden tek gerçek sıçrama olması gerektiği gibi sadece yük altında lastiklerin esnemesinden kaynaklanıyordu
Birincisi, Alfa Romeo sürücülerinin muhteşem bir şekilde tekrardan tasarlanmış C43’leriyle ilk kez pitten çıkmaya çalışırken debriyaj sorunlarından etkilenmeleriydi.
İkincisi ise birçok aracın pistin uzun düzlüklerinden geçerken dibe vurmasıydı – Imola’nın iptalinden sonra 2. ATA için Monza’nın seçilmesindeki faktör buydu çünkü Pirelli’nin Isola’ya göre Macaristan ATA’sının “%95 virajları” ile ürünlerinde görülen yükleri karşılaştırmak için daha az viraj ve uzun hızlanma bölgelerine sahip bir pistten veri alması gerekiyordu. 
Sainz’in SF-23’ü 1. antrenman seansının başlarında Parabolica’ya doğru ilerlerken büyük ölçüde yere çarparken, Pierre Gasly ve Zhou Guanyu da sırasıyla Alpine ve Alfa’larında aynı sorundan şikayet etti. 
2. antrenman sonucu

 
Sürücü
Takım
Zaman
Fark

1
Sainz
Ferrari
1m21.355
–

2
Norris
McLaren
1m21.374s
+0.019s

3
Perez
Red Bull
1m21.540s

+0.185s

4
Albon
Williams
1m21.979s
+0.624s

5
Alonso
Aston Martin
1m22.071s
+0.716s

6
Russell
Mercedes
1m22.176s
+0.821s

7
Hulkenberg
Haas
1m22.291s
+0.936s

8
Bottas
Alfa Romeo
1m22.595s
+1.240s

9
Gasly
Alpine
1m22.651s
+1.296s

10
Tsunoda
AlphaTauri
1m22.696s
+1.341s

2. antrenman seansında, Lance Stroll’ün yakıt sistemindeki bir problem nedeniyle 3. turunda Ascari şikanını geçtikten hemen sonra Aston Martin’ini durdurmak zorunda kalması nedeniyle aksiyon başlamadan önce oldukça gecikti. AMR23’ünü 1. seansta Aston’un genç ve yedek pilotu Felipe Drugovich’e verdiği için, Stroll önemli seanslara girerken rakiplerin kıyasla büyük ölçüde geride kaldı. 
Bunun ardından Verstappen, Sainz ve Leclerc’in öne geçmesinden önce orta lastiklerde liderliği ele geçirdi, ancak bu sadece seans ortası sıralama simülasyon turları için bir başlangıçtı.  
Bu turlarda Sainz 2. virajda arka kilitlenme sorunu nedeniyle ilk turundan vazgeçerken, Leclerc’in kişisel en iyi derecesi İspanyol sürücünün orta lastiklerdeki en iyi çabasını bile gölgede bırakamadı. Leclerc daha fazla zaman bulamazken, Sainz 1:21.355 ile tekrar zirveye çıktı. 
Lando Norris Perez’in önüne geçerek Sainz’in 0.019 sn gerisinde McLaren adına 2. olurken, Oscar Piastri turuncu takım adına güçlü bir 2. antrenman seansı geçirdi ve tek tur denemelerini 4. pozisyonda tamamladı. 
Bu da Piastri’yi Verstappen’in 0.086 sn önüne geçirdi, çünkü Hollandalı’nın tek sıralama simülasyonu çalışması 2. Lesmo virajındaki trafik nedeniyle kesintiye uğradı. Red Bull daha sonra Verstappen’in 2. bir hızlı tur talebini talebini veto ederek her zamanki yüksek yakıtlı veri toplama sürüşlerine odaklanmayı tercih etti. 
Bu pozisyonda Perez’in RB19’unun arkasını kaybetmesi ve Parabolica çakıllarına doğru geriye doğru savrulmasıyla 2. antrenman seansı 2. kez durduruldu. Yıllar boyunca pistin bu noktasında meydana gelen bazı büyük kazalara kıyasla aracı viraj çıkışında bariyerlere sadece hafifçe çarptı ve Perez, bariyerlerden kaçınmak için iyi iş çıkardı.
Takımlar 2. antrenman seansında sürüş yüksekliklerini ayarladıkları için önden kayma sorunu bütün pistte büyük ölçüde azalmış görünüyordu, böylece tek gerçek zıplama yük altında lastik esnemesinden kaynaklanıyordu.
Orta lastik ortalamaları

 

Takım

Zaman
Turlar

1
Ferrari
1m16.371s
5

2
Red Bull
1m16.404s
5

3
Mercedes
1m16.773s
5

4

Williams

1m16.901s
5

5

McLaren

1m25.900s
5

6

AlphaTauri

1m26.238s
5

7

Alpine

1m26.751s
5

8

Alfa Romeo

1m27.120s
5

N/A

Aston Martin/Haas

 
 

Hem genel tek tur performansı, hem de uzun tur ortalamalarında, antrenman yakıt yükleri ve motor modlarıyla ilgili olağan uyarılara ek olarak Monza’da  tahminde bulunmak daha da tehlikelidir. Bunun nedeni, takımların ATA gereklilikleri çerçevesinde çeşitli yere basma kuvveti seviyelerini ve özel ayar değişikliklerini deniyor olmasıydı.  
Meksikalı pilotun kişisel en iyi turunu atmasından hemen sonra, Verstappen’e hava koridoru vermesi gibi farklı denemeler de yapıldı. İkili 1. antrenman seansında farklı yere basma gücü seviyeleri denedi ve Perez, Red Bull’un kırpılmış arka kanat üst planya kenar düzenlemesini denemek için seçildi.

Yere basma kuvveti denemelerinin sürüş planlarını nasıl etkilediğine gelince, örnek olarak Mercedes, Lewis Hamilton’ın daha yüksek bir yere basma kuvveti seviyesi (özellikle arka frenlerin etrafındaki aero parçalara odaklanan) çalıştırarak ilave viraj hızı bulmaya çalışması nedeniyle sadece George Russell’ın yumuşak lastik sıralama simülasyonunu tamamlamasına izin verdi. 
Mercedes’in önceki simülatör çalışmalarından beklediği gibi bir sonuç çıkmayınca, Hamilton’ın ilk yumuşak tur çalışmalarını 3. antrenman seansına saklamasına karar verildi – Mercedes’in de arka kanat paketini değiştirmek için yeterli zamanı yoktu.  
Bu durum Hamilton’ın 2. seansta 17. pozisyonda kalmasını ve yedi kez dünya şampiyonu olan pilotun bütün gün boyunca tek bir yumuşak lastik seti bile kullanmamasını açıklıyor. 
Mercedes ayrıca Russell’ın 2. antrenmanda bu lastikle yaptığı çalışmadan en iyi verimi alamadığını düşünüyor, bu nedenle sıralama turlarında diğerlerine yaklaşmayı bekliyor. Bununla birlikte, takım Hamilton’ın 2. antrenmandaki orta lastikle uzun sürüşünün ilerleyen turlarının, 2. şikan çıkışında tekerleklerini çakıllara daldırdığı açılış turlarından daha iyi olduğunu hesaplamış olsa da, bu aşamada bir yarış stintinde Red Bull’un arkasındaki grubun başına ulaşabileceği konusunda kötümser. 
Red Bull, kısaltılmış sürüşün, yarış stint hızı söz konusu olduğunda henüz elini biraz bile göstermediğini düşünüyor
Ferrari, Zandvoort’ta geçirdiği zorlu hafta sonunun ardından belirgin bir şekilde formuna geri döndüğü için çok cesaretlendirilmeli. Scuderia’nın rakipleri, sadece bir hafta önce nispeten özel bir yerde olmayan Ferrari’nin bu hafta sonu podyum için sağlam ve gerçek bir olasılık olarak göründüğünü düşünüyor. 
Red Bull pole için favori olmaya devam etse de, özellikle Sainz Ferrari’nin bir hafta içinde bir geri dönüş yaptığını düşünüyor. Leclerc ise hâlâ bir tur boyunca araç dengesiyle mücadele ediyor.  
Sainz orta lastiklerde en iyi uzun tur ortalamasını da elde etti (yukarıya bakınız), ancak bunlar Perez’in kazasının sürüşleri kısa kesmesi nedeniyle bütün takımlar için kesintiye uğradı. Bu nedenle, lastik ömrü hakkında konuşmak için daha fazla tur atılması gerekiyor.
Red Bull, kısaltılmış sürüşün yarış stint hızı söz konusu olduğunda henüz elini biraz bile göstermediği anlamına geldiğini düşünüyor. 

Ayrıca, Autosport’un gördüğü ve özel bir yazılım aracılığıyla yakıt yükleri ve motor modları için uzun sürüş ortalamalarını düzelten veriler, Red Bull’un 2. antrenman uzun koşularında ortalama olarak birkaç onda bir daha hızlı olduğunu gösteriyor. Bu, Ferrari verileri benzer şekilde düzeltilmiş olsa bile, yukarıdaki tabloda Leclerc’in 1m25.221s’lik ortalamasıyla karşılaştırıldığında ortaya çıkıyor. 
McLaren daha düşük yakıt hızına kıyasla 2. antrenman uzun turlarında sıralamada biraz geriledi, ancak yine de bugün yeni, daha ince arka kanat paketi etrafındaki yere basma kuvveti seviyelerini karşılaştırma girişimlerinden memnun kaldı. 
Williams, Monza’nın uzun düzlükleri göz önüne alındığında sürtünme seviyesi düşük FW45’le şu ana kadarki gösterisinden çok memnun olmalı. 
1. antrenmanda hem Alex Albon hem de Logan Sargeant’ın denge sorununu giderdikten sonra Williams tek turluk hızda liderler arasına girdi ve orta uzun pist ortalamalarında orta sıralarda yer aldı. Takım, hafta sonu boyunca üzerine inşa edeceği çok sağlam bir platforma sahip olduğunu düşünüyor. 
Aston’da takımın elinde çok fazla veri bulunmuyordu ve Alonso’nun uzun turunu bir yarış seçeneği olarak yumuşak lastiği değerlendirerek geçirmeyi tercih etti. Ancak bu pozisyonda önemli bir bozulmayla karşılaştığı düşünülüyor ve yukarıdaki tabloda kaydedilen orta uzun sürüşlerin en iyisine göre ortalama 1,5s’lik kayıp görülüyor. 
2023’te uzun yıllar sonra ilk kez, Monza hafta sonunun baştan sona kuru geçeceği tahmin ediliyor. Pist evriminin sıralama turlarında büyük bir etken olacağı tahmin ediliyor; bu pistte tam gazda geçirilen uzun süre nedeniyle otomobiller arasında küçük boşluklar oluşma eğiliminde. Bu nedenle trafik tekrar önemli bir tartışma konusu haline gelebilir…  
Yarış stratejisi açısından, daha yumuşak bileşiklerin bozulmaya dayanabilmesi halinde, bu lastikler kullanılarak tek pit stoplu bir yarışın mümkün olabileceği düşünülüyordu. Ancak ATA’nın takımlara normalden daha fazla yarış lastiği bırakacağı ve araya bir güvenlik aracının girme ihtimalinin yüksek olduğu düşünüldüğünde, iki pit stop daha olası.  

Ayrıca, Pirelli tarafından 2. antrenmanda kaydedilen bozulma seviyeleri, orta ve sert lastiklerin en önemli yarış lastikleri olarak belirlendiğini gösteriyor. Ancak yine de pistin gelişimi ve olası yarış kesintileri yumuşak lastiğin tekrardan önem galibiyetine neden olabilir. 
İlk bakışta Ferrari, kendi topraklarında her lastikte ve koşulda güçlü görüldü. Ancak Red Bull her zamanki gibi güçlü. Sıralama turlarında 1. olamasa bile güçlü DRS’si sayesinde Verstappen ya da Perez’i kurtararak 2023 mükemmellik yarışını formalite haline getirebilir.