Bütçe sınırında ihlal çıkmadı ancak Formula 1 takımları FIA’ya ne kadar güveniyor?

FIA, 2022 harcamaları incelemelerinden elde ettiği bulguları açıklamayı geciktirdikçe, bir veya daha fazla takımın kural ihlali yaptığının tespit edilmesi ihtimalinin arttığı iddiaları gündeme geldi.
Red Bull’un 2021’de yaptığı aşırı harcamanın yarattığı tartışmanın ve verilen cezanın niteliğine ilişkin tedirginliğin ardından, bu kez daha fazla kural ihlali bomba etkisi yaratabilirdi.
FIA’nın kararını açıklaması için devam eden bekleyiş, padokta ne olacağı konusunda bir fikir birliği sağlamanın zor olduğu anlamına geliyordu.
Bazı takımlar FIA’nın herkese her şeyi açıklayacağını düşünüyordu. Diğerleri herkesin bir ihlalden nedeniyle ceza alacağı bir senaryo öngörürken, birkaçı da konunun yine bir ya da iki takımın kuralları ihlal etmesi etrafında döneceğini düşünüyordu.
Bu sezon FIA’nın başvurularla ilgili olarak çok sayıda takip sorusu ve kapsamlı fabrika teftişlerini de içeren artan inceleme düzeyi, bütçe sınırının hemen sınırında faaliyet gösteren büyük takımların hiçbirinin hiçbir şeyi hafife almamasına neden oldu.
Takım patronları, biraz rahatlayabilmek için FIA Uygunluk Sertifikaları’nı ne zaman alacaklarına dair daha net bir resim elde etmeye çalışmak amacıyla Mali İşler Müdürleri’nin aramaları için gergin bir şekilde telefonlarını kontrol etmek zorunda kaldılar.
FIA’nın bütün takımların yönetmeliklere uyduğunu teyit etmesi herkesi kendi takımlarının iyi olduğu konusunda mutlu etmiş olsa da, bazı takımların hâlâ kuralların etrafından dolaşma yolları bulabileceğine dair şüphelere neredeyse tartışmasız son vermeyecektir.
Ve ne kadar küçük olursa olsun, bu süregelen şüphe, bütçe sınırı için ileriye dönük en büyük zorluk olmaya devam ediyor.
Padokta, bütçe sınırının ancak takımların doğru bir şekilde denetlendiğine dair tam bir güven duymaları halinde başarılı olabileceğine dair bir kabul var. Eğer bu inanç yoksa, harcamaları dizginlemek için yararlı bir araç olarak her şey çöker.
Formula 1 CEO’su Stefano Domenicali’nin geçen hafta sonu Monza’da söylediği gibi: “Mali düzenlemenin 2. yılındayız ve olumlu olmak istiyorum çünkü olumlu unsurlar görüyorum.”
“Finansal istikrar takımların değerini büyük ölçüde arttırdı, ancak yeni ve karmaşık bir değişken ortaya çıktığında her zaman olduğu gibi sistemin bunu yönetebilecek donanıma sahip olması ve ilgili bütün tarafların bunu yapabilmesi gerekiyor.”

“Güvenilirlik, her şeyin en küçük ayrıntısına kadar kontrol edildiğinin garanti edilmesinden geçer. Ve bir ihlal durumunda, [takımları] kuralları ihlal etmekten kesin olarak caydıracak bir yaptırım olan örnek bir sportif ceza olmalıdır.”
İnancı korumak
Bütçe sınırı konusundaki bu güven unsuru iki açıdan önemlidir: Birincisi, takımların bütün rakiplerinin hesaplarına veya FIA’nın diğerlerinin bütçe sınırı başvuruları hakkındaki kararının nedenlerine erişememesidir.
Yönetim organının, takımların bu düzenlemelere uymak için neler yaptıklarına dair teknik bilgileri yayınlaması adil olmayacağı gibi, yönetim organının rakiplerin harcamalarına ilişkin gizli bilgileri yayınlaması da anlamsız olacaktır.
Ayrıca, takımlar da sisteme güvenmek zorundadır çünkü artık şikayetler olması halinde geri dönüşü olmayan noktayı geçmiş durumdayız. FIA’nın Maliyet Tavanı Uyumluluk sertifikaları verme kararı geri döndürülemiyor.
FIA’nın bir otomobil parçasının tasarımından memnun olması halinde, bir takımın bir sonraki yarışta buna itiraz etme seçeneğine sahip olduğu teknik kurallarla mali kurallar farklıdır.
Takımların, bir rakiplerinin Maliyet Tavanı İhlali yaptığına inanmaları halinde FIA’ya rapor sunmaları için bir periyot vardır. Ancak, bunun için zaman dilimi raporlama yılının hemen ardından 1 Ocak – 30 Nisan (dahil) arasıdır, yani 2022 için bu aralık çoktan geridek aldı.
Ayrıca, Formula 1 Mali Yönetmeliği Madde 6.11’de belirtildiği gibi: “Maliyet Tavanı İdaresi tarafından bir Formula 1 Takımına uygunluk sertifikası verilmesi kararına karşı itiraz hakkı olmayacaktır.”
Bu andan sonraki tek potansiyel değişiklik, bir ihbarcının ortaya çıkması ve FIA’nın kendi soruşturmasını açmak için iyi bir nedeni olduğu anlamına gelen ihlaller olduğunu ortaya çıkarmasıdır.
Yönetmelikte şöyle denmektedir: “Maliyet Tavanı İdaresi, bir ihlal teşkil etmesi muhtemel olguları ifşa eden… ve/veya bu olguların kovuşturulmasını ve cezalandırılmasını sağlayacak kanıtlar sunan herhangi bir gerçek kişiye kısmi veya tam dokunulmazlık sağlayabilir.”
Bunun beş yıllık bir süre içinde gerçekleşmesi gerekiyor – ki bu da başlı başına büyük bir caydırıcılık çünkü çok az takım herhangi bir personelini bu kadar uzun süre elinde tutmayı garanti edebilir. Kuralları kasıtlı olarak çiğnemek ve kötü davranışınızın ortaya çıkma riskini almak tehlikeli bir oyun olacaktır.
Artan inceleme
Ancak bazılarının neyin peşinde olduğuna dair şüpheler devam etse de, takımlar en azından FIA’nın bu yılki maliyet sınırı soruşturmasının 12 ay öncesine göre çok daha kapsamlı olmasından cesaret almalıdır.

FIA’nın Mali Düzenlemeler Departmanı’ndaki tam zamanlı personel sayısını bu sezon için dörtten 10’a çıkarmasının yanı sıra, her bir takıma uyguladığı inceleme düzeyi de muazzamdı.
Takım patronları, CFO’larına kendi sunumlarındaki gri alanları açıklığa kavuşturmak için 100’den fazla açıklama noktası talep eden çok sayfalı anketler verildiğini açıkladı.
Ayrıca, personel ile görüşmelerini içeren fabrika ziyaretleri, parçaların kontrol edilmesini, FIA’nın IT sistemlerine erişimini, WhatsApp mesajlarını ve uygunsuz bir şey olup olmadığını kontrol etmek için istedikleri bütün verileri içeriyordu.
Bütün talepleri yerine getirme çabası zaman zaman oldukça yoğun olsa da, bu pek çok takım patronunun memnuniyetle karşıladığı bir ayrıntı düzeyiydi.
Ayrıca, yönetim organı CFO’lardan aldığı çok sayıda açıklama talebinden bir şeyler öğrendikçe ve endişe duyulan alanlara yanıt verdikçe, FIA sürecinin de sürekli olarak geliştiğini söylemek doğru olur.
Bu sezon bütün takımlar için yeşil ışık yakılmış olsa da, 2024’e kadar merak edilen bir alan Formula 1 dışı faaliyetlerin etkisi olabilir – özellikle de birkaç ay önce konuyla ilgili bir FIA yönergesi yayınlandığından beri.
Meşhur TD45, takımların Formula 1 dışı faaliyetlerinden elde edilen bir IP’nin maliyet sınırı dışında grand prix operasyonlarına geri aktarılmasını etkili bir şekilde yasakladı, ancak yalnızca bu sezon 1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe girdi.
Dolayısıyla, FIA Salı günü mevcut başvuruların 2022 başvuruları için bu alanda ‘kapsamlı bir kontrol’ içerdiğini iddia etse de, bu cephedeki inceleme muhtemelen ileride daha da yoğun olacaktır.
Hileleri yakalamak
Formula 1’in aşırı rekabetçi doğası, rakiplerin neyin peşinde olduğuna dair paranoyanın sürekli olduğu anlamına geliyor – ister akıllı araç bileşenleri, ister hileli sistemler veya sinsi harcamalar hakkında olsun – ve istismarlarla ilgili şüpheler asla bitmeyecek.
Ancak sonuçta, FIA’nın araştırmasının çok az sayıda takımın temiz olduklarından tamamen emin olmalarına neden olması, uyumluluk kontrollerinin titizliği hakkında çok şey söylüyor – ki bu da en azından herhangi bir yanlış faaliyetin ortaya çıkarılacağına dair biraz güvence sağlamalıdır.

Mercedes patronu Toto Wolff’un bu yılın başlarında söylediği gibi: “Eğer birisi kibirli davrandıysa ya da hile yaptıysa, o zaman ortaya çıkacaktır.”
Kural ihlali yapanların yakalanacağına dair böylesi bir güven, bütçe sınırının başarılı olması için kritik önem taşıyor.
Formula 1’in takımların uzun vadede hayatta kalmasını sağlamak için yaptığı belki de en önemli kural değişikliği olarak, bunun yerinde kalmasını ve işlemesini sağlamak için gereken her şey yapılmalıdır.
Bu nedenle önümüzdeki birkaç hafta içinde takımların FIA’nın bütçe sınırı kararını memnuniyetle karşılama veya sorgulama konusundaki tepkilerini görmek büyüleyici olacak. Bu tepkiler, önümüzdeki aylarda Formula 1’in siyasi manzarasını şekillendirebilir.