Formula 1’deki yağmur sorununu açıklayan kimyasallar, duygular ve tasarımlar
| . | . | . |
Formula 1 tarihindeki bilinen en ünlü yağmur sürüşlerinden olan Ayrton Senna’nın 1985 Portekiz performansı, Michael Schumacher’in 1996 İspanya performansı ve Damon Hill’in 1994 Japonya performansı, bugünkü şartlarda pek mümkün olmazdı çünkü o yarışların başlamasına izin verilmezdi.
Yağmurlu yarışlarda yaşananlar, bugünlerde Formula 1’in çok risk karşıtı olduğu yönünde kaçınılmaz eleştirilere yol açtı.
Güvenlik standartları çok yüksek olduğu için, o şartlarda yarış yapılmıyor ancak insanların çoğu dünyanın en iyi pilotları olarak kabul edilen isimlerin piste çıkmaları gerektiğini düşünüyor.
Kabul edilebilir risk seviyesinin eşiği zamanla değişmiş olsa da, yağmurda Formula 1’in 2022 araçlarının hayatını çok daha zorlaştıran başka önemli faktörler de var.
, bu konu hakkında neler olduğunu öğrenmek için Grand Prix Sürücüler Derneği Başkanı Alex Wurz ile konuştu.
Wurz, bu soruna neden olan bazı şeylerin düzeltilebileceğini ancak bazılarının kalıcı olduğunu söyledi.
The Safety Car Max Verstappen, Red Bull Racing RB18, Charles Leclerc, Ferrari Formula 1-75, the rest of the field for the restart
/
Sağlık ve Güvenlik
Araç ve lastik tasarımları gibi, yağışlı havada yarışmayı belirlemede rolü olan bazı fiziksel faktörler olsa da, kritik unsurlardan biri de FIA’nın yarışmayı güvenli kabul ettiği seviyedir.
Güvenlik alanındaki gelişmeler Formula 1’de son derece memnuniyetle karşılanıyor. Bu açıdan düşünüldüğünde Formula 1 araçlarını güvenli hale getirmek için bu kadar çaba harcanırken daha sonra sürücülerin en kötü yağmur şartları altında piste çıkmasına izin verme konusunda tamamen kayıtsız bir tutum sergilemek mantıklı değil.
F1 tarihinin en ünlü kazalarından olan 1998 Belçika GP’de ilk turda kazaya karışan Wurz, “Bütün dünya, daha güvenli bir yönde ilerliyor. Bir açıdan bunun kötü olduğunu ve sporun böyle olmaması gerektiğini söyleyebilirsiniz. Fakat bence spor, genel olarak performansı tehlikeye atmadan güvenliği artırma konusunda kesinlikle sansasyonel bir iş çıkardı.”
“Ancak sporu ve toplumu sürekli olarak etkileyen kanunlardan, yükümlülüklerden, zor yargı kararlarından ve zorlu davalardan kaçınamayız. Yani bunlar da yaşananlara katkıda bulunan bir faktördür.” dedi.
Toplumdaki değişiklik de yağmurlarda erteleme konusunda kararlarda etkili oluyor. Wurz’a göre bundan on sene önce taraftarlar, bu tür gecikmeleri pek dert etmezdi. Günümüzde ise insanların yaklaşımı daha farklı.
Wurz, “O dönemlerde hepimiz biraz daha fazla sabırlıydık. Hayatımız çok kısa bir dikkat süresine doğru ilerliyor ve artık her şeyi kendi rahatlığımızda istiyoruz, bu yüzden sabırlı olamıyoruz.”
“Muhtemelen hepimiz, eskiden yaşanan 30 dakikalık gecikmelerin günümüzde bazı taraftarlar için olduğu kadar rahatsız edici olmadığını hatırlıyoruzdur. Bu bir gerçek.” dedi.
Pirelli wet weather tyres
Lionel Ng /
Kimyasallar ve lastiklerdeki oluklar
Araçların yağmurda çalışıp çalışmayacağına karar veren en önemli unsurlardan biri de lastiklerdir.
Mevcut kauçuk, suda kızaklama riski olmadan iyi bir tutuş sunabiliyorsa, bu, yarışların devam etmesi için kapıyı açık bırakır.
Bununla birlikte, birkaç faktörün bir araya gelmesi, şu anda işleri daha bıçak sırtı hale getirdi.
Wurz, “Lastik üreticilerinin, 1990’lı ve 2000’li yıllarda lastik gelişim savaşı olduğu dönemde lastiklerin çok benzersiz olmasını sağlayan kimyasalları, yumuşatıcıları ve çok özel yağları kullanmalarına artık izin verilmiyor.”
“Ayrıca tek marka bir lastik var. Dolayısıyla yol tutuşunu arttırmak isterseniz, ki Pirelli’nin bunu yapabileceğinden eminim , bunun bir de maliyet yönü var.”
“Lastikler de daha geniş. Bunlar, önceki faktörlerden daha önemli olabilir. Bu konu, lastiklerin su birikintisinde kızaklama yaşamasına ya da piste temasta azalma olmasına neden olabilir. Ek olarak daha geniş oluklar varsa, sırtlar dağılır.” dedi.
Pirelli, mevcut yağmur lastiklerinin 300km/s hızda 85 litre suyu tahliye ettiğini gururla açıklıyor.
Pirelli’nin Formula 1 ve Motor Sporları Patronu Mario Isola, Japonya’da bu konu için, “Tam yağmur lastiklerindeki sprey oranı, geçiş lastikleriyle olana göre 3 kat daha fazla oluyor.” demişti.
Ancak yağmur lastiklerinin suyun tahliyesinde daha iyi iş çıkarmasının olumsuz yanı, havada daha fazla sprey yapması ve bu yüzden görüşün daha kötü olması.
Bu durumda lastiklerin sadece daha fazla su tahliye etmesi, bu tür havalarda yarışma açısından en verimli çözüm gibi durmuyor.
Dahası, Pirelli’nin aşırı ıslak ve orta dereceli koşu arasında bir geçiş periyodu olması gerektiği gerçeğini de hesaba katmak zorunda. Yani iki lastik türü birbirlerinden çok uzak olamazlar.
Pist koşulları yağmur lastiklerinin çalışabilmesi için çok kuru ya da geçiş lastikleri için çok ıslak olursa, bu durumda felaket senaryosu ortaya çıkıyor.
Isola, “Lastikleri modifiye edebileceğimiz araçlarımız var. Esas sorun görüş açısı.”
“Geçmişte muson lastikleri vardı ancak ıslak, orta ve kaygan koşullar arasında daha geniş bir geçiş aralığına sahip bu tür bir ürüne sahip olmak ortak bir karardı.”
“Ayrıca lastiğin sırt desenini de değiştirebiliriz ancak bunun doğru yön olduğundan emin değilim çünkü görüş kaybı nedeniyle pilotlar piste çıkmıyorlar. Esas risk, geçiş lastiği ile kötü koşullar arasında bir ürün olmaması ve bu durumu daha da kötüleştiriyor.” dedi.
Pierre Gasly, AlphaTauri AT03
Red Bull Content Pool
Zemin etkili araçlar
10 sene ya da daha önceki yıllardaki yarışlara bakıldığında, çok kötü şartlar altında yarışabiliyorlardı ancak o dönemden bu yana yere basma gücü seviyelerinin çok ciddi değiştiğini unutmamak lazım.
2022’de zemin etkili araçlara geçilmesinin bu konuda kritik bir rol oynadığını söylemeliyiz.
Taban altında venturi kanallarının kullanılması ve Formula 1 araçlarının öndeki araçların hava akımından çok az etkilenecek şekilde tasarlanması, lastiklerin oluşturduğu spreyin geriye doğru gitmesine değil havaya doğru yükselmesine neden oluyor. Bu da görüşü daha da kötüleştiriyor.
Wurz, “Yere basma gücü seviyesi daha da artıyor. Araçlar da artık daha geniş, bu yüzden daha fazla yüzey var ve havaya daha fazla su çıkıyor. % 10’dan biraz daha fazla.” dedi.
Max Verstappen, Red Bull Racing RB18, battles with Charles Leclerc, Ferrari Formula 1-75, for the lead at the start
/
Pilotların yaklaşımı
Bazı taraftarlar, yarışların kötü koşullarda yapılmadığı için sürücüleri eleştirmeyi tercih ediyor olsa da Wurz, kokpittekilerin tutumlarının geçen yıllardan bu yana pek değişmediği konusunda net.
Wurz, pist koşulları yeteri kadar güvenli olursa pilotların bu durumda yarışmaktan en mutlu olacak isimler olduğunu düşünüyor.
Wurz, “Pilotlar, ıslak zeminde sürüşün suda kızaklama olsa bile eğlenceli olduğunu sürekli söylüyorlar. Tek başınıza aracı sürmek çok zorlayıcı ve harikadır.”
“Ama hiçbir şey görmediğiniz an, o kadar aşırı bir riske maruz kalıyorsunuz ki, en ufak bir sorun bile ölümle sonuçlanabilir.”
“Ve o an, toplum, ticari ve risk baskısına karşı çıkarak güvenliği her şeyin üstünde tutan yarış direktörünü alkışlamanız gereken zamandır. Daha iyisini yapabilir miyiz? Evet.”
“Belki durumu iyileştirmenin yollarını bulmak için sporu elimizden geldiğince desteklemek istiyoruz. Fakat aynı zamanda, hiçbir şey görmediğinizde ıslak zeminde piste çıkmak için ihtiyaç duyduğunuz muazzam meydan okuma ve cesaret konusunda taraftarları ve paydaşları eğitmeye yardımcı olmalıyız.” dedi.
İşte bu sebeplerden dolayı yağmurlu yarışlar konusunda lastik ve araç tasarımını hemen değiştirerek çözüm bulmak pek olası durmuyor ancak GPDA içerisinde konuşulan “bilgi turlarının” atılması gibi fikirler, yağmur yağdığında Formula 1’in karşılaştığı bazı sorunları hızlı bir şekilde çözmede küçük bir adım olabilir.
paylaşım
yorumlar
tr.motorsport
En güncel Motorsporları haberleri için sosyal medyada TRmotosports’u takip edin.
