Formula 1’in lastik ihalesi kararındaki beklenmedik faktör

Formula 1 resmi onayı beklerken, Pirelli Bridgestone’u geçerek sözleşmeyi imzalamak için favori olmaya devam ediyor, birçok padok uzmanı anlaşmanın artık bir formalite olduğunu öne sürüyor ve zaman uzadıkça bir değişikliğin daha az olası hale geleceğini varsayıyor.
İşin ilginç yanı, kaynakların İtalyan şirketin bir sonraki dönem sona erdiğinde Formula 1’den stratejik olarak çekilmesinin olası bir senaryo olduğunu ve bunun da sporu 2029 ve sonrası için yeni bir lastik ortağı aramak zorunda bırakacağını öne sürmesi.
FIA bu yılın başlarında bir ihale süreci başlattı ve Pirelli ile tek rakibi Bridgestone’un başvuruları, teknik teklifleri incelendikten sonra yönetim organı tarafından hızla onaylandı.
Bir sonraki adım Stefano Domenicali ve Formula 1 organizasyonu ile yapılacak ticari görüşmelerdi. İki şirket aslında bir teklif savaşında birbirlerine karşı oynadıkları için bu görüşme aylarca sürdü.
Gerçekten de ilk aşamalarda Bridgestone’un mali teklifinin Formula 1’in vazgeçemeyeceği kadar iyi olduğu söyleniyordu.
Domenicali, takımlar ve Liberty Media’daki patronları için geliri en üst düzeye çıkarmak onun işi olduğundan, tek lastik tedarikçisinden mümkün olduğunca çok şey koparmaya çalıştığı için suçlanamaz.
Mesele sadece tavan ücret değil, kaç yarışın isim sponsorluğu alacağı, pistlerin etrafına ne kadar tabela yerleştirileceği ve hatta lastik tedarikçisine ne kadar misafir kartı verileceği gibi ayrıntılar.
F2 ve F3’ün de anlaşmanın bir parçası olması ve daha önceki ihalelerde yer almayan önemli bir sürdürülebilirlik unsurunun eklenmesi tartışmaları daha da karmaşık hale getirdi.
Pirelli’nin bu ihaleyi kazanması halinde bunun son ihalesi olacağı yönündeki güçlü görüşler de tartışmaları daha da karmaşık hale getirdi.

Başka bir deyişle, 2011’den (anlaşması halinde) 2028’e kadar 18 sezon boyunca tedarikçi olan Pirelli, markasını inşa etmek açısından elde edeceği çok az şeyle Formula 1’den ayrılacak.
Eğer Pirelli’nin planı gerçekten de buysa, Domenicali’yi bekleyen zorluk 2029’da başlayacak olan bir sonraki ihale döneminde ne olacağıdır.
Pirelli bu kez kazanırsa ve Bridgestone dört sezon sonra tekrar denemeye karar verirse ve rekabet olmazsa, ticari tartışmalar çok farklı olacaktır. Bu bir alıcı pazarı olacak ve Formula 1 Japon şirketini bu sefer olduğu kadar zorlayamayacak.
Öte yandan, görevdeki Pirelli’nin gideceğini ve dolayısıyla Formula 1 anlaşmasının tartışmasız kapışmaya açık olduğunu bilmek, Michelin veya Hankook gibi diğerlerini mücadeleye katılmaya teşvik edebilir ve bu da fiyatı artıracaktır.
Domenicali için kabus senaryosu, 2029 ihalesi için hiç teklif veren olmamasıdır. Bu senaryodan korkmak, Bridgestone’a bir an önce geçmek için bir neden olabilir.
En iyi uzlaşmanın, mevcut tartışmaların bir sonucu olarak Pirelli’nin gelecek anlaşmayı alması ve Bridgestone’a 2029 ve sonrası için onay verilmesi olduğunu söylemek kolay, tıpkı IOC’nin bir sonraki iki Olimpiyat ev sahibi şehrini veya FIFA’nın iki Dünya Kupası ev sahibi ülkesini aynı anda seçmesi gibi.
Bu, Bridgestone’a kendini toparlaması için bolca zaman tanıyacak ve Formula 1’e uzun vadeli gelir garantisi ve Pirelli’yi takip edecek bir tedarikçinin mevcut olduğu bilgisini verecektir.
Ancak FIA ihale süreci bu şekilde işlemiyor, dolayısıyla ne kadar uygun olursa olsun böyle bir düzenleme mümkün değil.
Domenicali’nin göz önünde bulundurması gereken tek husus işin ticari boyutu değil ve yeni bir lastik tedarikçisine geçmenin pist üzerindeki etkilerini de hesaba katması gerekiyor.
Son haftalarda padokta Formula 1’in hangi yöne gitmesi gerektiği konusunda zıt görüşler ortaya çıktı. Bazıları değişim zamanının geldiğine ve Pirelli dışında bir şirkete şans verilmesi gerektiğine inanıyor.
Bridgestone ve Michael Schumacher dönemindeki başarısı, özellikle o dönemde büyüyen ve Pirelli’nin ürünlerini kullanmaktan hiçbir zaman hoşlanmayan sürücüler arasında bir nostalji yaratıyor.
Diğerleri ise bildiğin şeytanın daha iyi olduğunu düşünüyor – Pirelli’nin hizmeti mükemmel olmayabilir, ancak en azından 13 sezon sonra şirketin nasıl çalıştığına aşinayız.
Ayrıca, anlaşmayı kazanması halinde Bridgestone’un bir yandan 2025’te kullanılacak mevcut araçlar için lastik üretirken, diğer yandan da takımların halihazırda çok fazla işi varken 2026’da yürürlüğe girecek yeni teknik düzenlemeler için tamamen farklı bir şey tasarlamak gibi büyük bir zorlukla karşı karşıya kalacağına dair güçlü bir his var.

Bu da Bridgestone’un üstlenmek zorunda kalacağı test programıyla ilgili. Açıkçası gelecek sezon Mart ayından itibaren şirket, şimdi Pirelli tarafından gelecekteki gelişim için kullanılan ve 10 takım arasında paylaşılan 25 yıl içi günü devralacak.
Ancak, o zamana kadar çok sayıda sürüş yapması gerekecek ve bu işi hangi takımın ya da takımların yapacağı ve nasıl organize edileceği tartışma konusu oldu.
Haas’ın patronu Guenther Steiner “Eğer yeni bir lastik tedarikçisi gelirse bazı zorluklar ortaya çıkabilir.”
“Bence asıl mesele teknik, bu lastikleri yapmak teknik açıdan çok zor ve tedarikçilerden birinin yapmadığı gibi uzun süredir Formula 1 yapmadan başlarsanız, bir test programından, çok pahalı bir test programından nasıl geçersiniz?” dedi.
Williams takım patronu James Vowles, “Bence Guenther her şeyi mükemmel bir şekilde özetledi. Modern bir Formula 1 aracı için lastik üretmenin teknik zorluğu olağanüstü. Belki 20 sezon önce olduğu kadar kolay değil.”
“Şu anda ürettiğimiz yere basma kuvveti neredeyse çok daha yüksek.” dedi.
Problem şu ki, karar ne kadar gecikirse, Bridgestone’un sıfırdan başlayacağı düşünüldüğünde anlaşmayı alması o kadar az mantıklı.
Ferrari’den Fred Vasseur, “Teknik olarak bunun oldukça zor olduğu doğru. Ayrıca, 2025 için bir lastik türünden ve muhtemelen 2026 için farklı bir lastik türünden bahsediyoruz.”
“Bu, önümüzdeki iki ya da üç sezon içinde iki farklı lastik ya da yapı veya belki de boyut geliştirmeniz gerekeceği anlamına geliyor. Çok geç olup olmadığını bilmiyorum, bu benim işim değil fakat bu bir meydan okuma.” dedi.
AlphaTauri’den Franz Tost da zamanın Bridgestone’un aleyhine işlediğini öne sürüyor.
“Her şeyden önce, bize lastik sağlamak isteyen iki lastik tedarikçisinin olması iyi bir şey çünkü bu bize ek para getiriyor ve FOM’u iyi bir duruma getiriyor.”
“Teknik açıdan bakıldığında, yeni bir tedarikçinin bu kararla beraber oldukça geç kaldığını düşünüyorum. Fakat neyse ki bu benim sorunum değil.” dedi.
Tost, sonuçta takımların, lastik anlaşmasını kim kazanırsa kazansın, para ödülü potasına eklenecek ekstra paradan paylarını almak istediklerini ve Christian Horner’ın da aynı fikirde olduğunu açıkça belirtiyor.

Red Bull’un patronu, “Pirelli inanılmaz bir şirket ve eminim ki ihalelerinde organizatörlere ve takımlara cömert şartlar sunmuşlardır.”
“Pirelli ile devam etmek istememiz için milyonlarca neden var!”
“Onlar inanılmaz bir lastik şirketi, bize inanılmaz bir hizmet sundular ve umarım dediğim gibi, bunun devam etmesi için birkaç milyon neden var.” dedi.